Onderzoek: een derde van de gemeenteraden heeft werk gemaakt van openbare toiletten
6 september 2022
Een derde van de Nederlandse gemeenteraden (115 van de 344) heeft in de afgelopen vijf jaar aandacht besteed aan het gebrek aan openbare toiletten. Dat blijkt uit een onderzoek van De Toiletalliantie (een initiatief van onder andere de Maag Lever Darm Stichting), dat is weergegeven op een kaart. Het onderzoek laat een flinke verbetering in de afgelopen vijf jaar zien, maar tegelijkertijd heeft twee derde van de gemeenteraden dus nog geen actie ondernomen.
Gemeenteraden in actie
Op de kaart staat per kleurcode aangegeven welke gemeenteraden actief zijn en wat ze hebben gedaan. Zo hebben raadsleden in 35 (oranjegekleurde) gemeenten (schriftelijke en/of mondelinge) vragen gesteld aan het college over openbare toiletten. De 65 gele punten geven aan waar een motie is aangenomen met de oproep het toilettekort aan te pakken. In vier (lichtgroene) gemeenten hebben gemeenteraden zelf initiatiefvoorstellen geschreven. De veertien (donkergroene) gemeenteraden zijn het verst gevorderd omdat ze een beleid hebben vastgesteld voor openbare toiletten en/of geld beschikbaar hebben gesteld.
“Werk nog niet af”
Ivo Thonon, woordvoerder van de Toiletalliantie: “Door de coronajaren realiseren lokale overheden zich ook dat het openstellen van toiletten bij horeca en in publieke gebouwen een deel van de oplossing kan zijn, maar dat het niet het enige antwoord is. Openbare toiletten zijn echt nodig, Het werk is nog niet af. De zee van rood op de kaart, van de twee derde van de gemeenteraden die nog niets hebben gedaan, laat precies zien hoeveel. Het is echt nodig dat zij ambtenaren en wethouders aan het werk zetten om dit probleem in hun gemeente op te lossen.”
Sterke verbetering sinds 2017
Toch is de huidige situatie een grote verbetering ten opzichte van de situatie van vijf jaar geleden, toen de rechtszaak van Geerte Piening het gebrek aan openbare toiletten in Nederland in de schijnwerpers zette. In september 2017 vocht Piening haar boete voor wildplassen aan met de verdediging dat er geen openbare toiletten in de buurt waren die ook voor vrouwen beschikbaar waren. Dat ze van de rechter kreeg te horen dat ze een urinoir had moeten gebruiken leidde tot verontwaardiging maar dus ook politieke aandacht.
In die tijd waren er maar een paar gemeenteraden, zoals Tilburg en Hilversum, die er tot dan toe over hadden nagedacht en nog minder die al zo ver als Rotterdam waren en al geld vrij maakten voor openbare toiletten in de stad. Thonon: “Dat is gelukkig flink veranderd in de afgelopen vijf jaar. Deels door het werk van de Toiletalliantie en deels door het groeiende besef dat dit een probleem is waar gemeenten iets aan moeten doen. Lokale overheden beginnen te beseffen dat de toiletnorm, een toilet om de 500 meter in stadscentra en winkelgebieden, zinvol is. Ze beginnen te begrijpen dat toiletten nodig zijn om iedereen in staat te stellen het huis uit te gaan.”
Over het onderzoek
De Toiletalliantie inventariseerde op basis van openbare gegevens, nieuwsberichten en contact met gemeenten wat de status is van het gemeentelijk toiletbeleid in Nederland. Hoe positiever de kleur op de kaart, des te meer punten de gemeente krijgt voor de ranglijst over toiletvriendelijkheid die de Toiletalliantie elk jaar rond Wereldtoiletdag bekend maakt (dit jaar op donderdag 17 november). Een gemeente kan zo maximaal 100 van de 1000 punten voor toiletbeleid verdienen.
Over de Toiletalliantie
De Toiletalliantie bestaat uit ruim twintig maatschappelijke organisaties. Onze doelstelling: In 2025 is het aantal Nederlanders dat soms tot regelmatig thuisblijft vanwege het gebrek aan toiletten gehalveerd (ten opzichte van de 23% in 2021) omdat er dan voldoende toiletten zijn. Samen met gemeenten, winkeliers en horecaondernemers wil de Toiletalliantie ervoor zorgen dat dit goed wordt geregeld in Nederland. In steden en dorpen en ook in de natuur. Het initiatief tot de Toiletalliantie is genomen door de Maag Lever Darm Stichting. Zie voor meer informatie: www.iederewctelt.nl of www.mlds.nl.
