Steeds meer successen met toiletten in treinen, maar nog een laatste slag te winnen
Nog geen halfjaar geleden werd het laatste toilet in een verbouwde sprinter geplaatst. Nu zijn alle NS-treinen uitgerust met toiletten, drie jaar eerder dan gepland. Een mijlpaal voor Aldo Markus, coördinator Toegankelijkheid bij Reizigersvereniging Rover. Na jarenlange lobby is dit een grote stap voorwaarts. Maar er is nog genoeg te doen: helaas heeft nog niet iedere regionale trein toiletten, en er zijn nog niet altijd voldoende voorzieningen op stations en overstappunten.
Aldo is al lange tijd betrokken bij Rover en weet dan ook nog het moment dat NS in 2009 treinstellen kocht zonder toilet. “Sinds die aankondiging kregen we steeds meer klachten binnen. Het probleem werd langzaamaan steeds duidelijker en we gingen er steeds meer aandacht voor vragen, bijvoorbeeld in het Landelijk Consumenten Overleg met NS. Vaak ook samen met bijvoorbeeld Greetje van Amstel van burgerinitiatief Treinen Met Toiletten.” Het inzicht bij het landelijke spoorvervoerbedrijf kwam al snel, ze hadden te laat beseft wat het belang van toiletten in treinen is. In een overleg met de Tweede Kamer gaven ze hun fout ruiterlijk toe: “Je kan wel eens verkeerde beslissingen nemen. Helaas gaat een trein nu eenmaal dertig jaar mee.” NS beloofde nooit meer treinen zonder toiletten te kopen en bij de eerstvolgende verbouwing ook de verkeerd aangekochte treinen van toiletten te voorzien. Die inbouw is nu dus afgerond. Inmiddels zijn ook de hele oude sprinters uit de jaren zeventig zonder toiletten buiten dienst.
Erfenis van treinen zonder toiletten
Een groot succes bij NS dus. Maar er zijn ook regionale treinlijnen van de regiovervoersbedrijven die vallen onder de provincies. Zo rijden er nog sanitairloze treinen in Gelderland en Zuid-Holland en tot 2026 tussen Almelo en Hardenberg. Alle provincies hebben goede bedoelingen, maar nog niet overal kunnen toiletten worden geregeld. “Soms is het gewoon niet zo makkelijk. Een toilet in de trein is een hele investering, en het kost zitplaatsen. Op drukke trajecten kan dat lastig zijn. Hetzelfde geldt voor toiletten op stations. Het duurt wat langer om een toilet te bouwen op een station waar nog geen waterleiding is aangelegd.” Aldo staat inmiddels bekend als de ‘pleeboy’ bij diverse provincies. Een geuzennaam die hij met enige trots draagt. “Ik heb veel contacten, dat helpt om het juiste moment te kunnen pakken. Als er weer een aanbesteding aan komt, of verkiezingen bijvoorbeeld. De wil is er vaak, het gaat om timing. Ze moeten het nu doen met de erfenis van keuzes die twintig jaar geleden zijn gemaakt.”
Niet alleen treinen
Naast treinen en treinstations voert Aldo namens Rover ook een lobby voor toiletten op knooppunten, tussen buslijnen (soms ook metro of tram). Misschien zelfs in langeafstandsbussen. “Toevallig heb ik vorige week nog een gesprek gehad met iemand met de ziekte van Crohn. Ze moet voor werk iedere dag de bus over de Afsluitdijk nemen. Dat is gewoon te lang zonder toilet voor haar. Het is niet makkelijk te organiseren, maar we gaan er zeker achteraan. Het moet mogelijk zijn.”
Sinds de oprichting van de Toiletalliantie is Rover actief betrokken als alliantiepartner. “Samen staan we sterker. Ook Treinen Met Toiletten is ‘vriend’ van de Toiletalliantie, en ik werk vaak samen met Ieder(in) bijvoorbeeld. Ik ga binnen een jaar met pensioen, maar ik blijf zeker wel lid van de werkgroep. Ik weet niet of ik dit onderwerp ooit echt los kan laten.”
